Nhỏ bé đến mức khó có thể quan sát bằng mắt thường, tuyến trùng là một trong những “kẻ thù” của cây trồng. Chúng len lỏi trong đất, đục khoét rễ, hút nhựa, bơm độc tố, làm suy yếu hệ thống rễ cây và khiến năng suất sụt giảm nghiêm trọng. Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam hướng tới phát triển xanh và bền vững, các giải pháp sinh học – tiêu biểu là dòng sản phẩm xử lý tuyến trùng NEMA được phân phối bởi các đơn vị thành viên thuộc Tập đoàn AQ – đang trở thành hướng đi đầy triển vọng, vừa đảm bảo hiệu quả, vừa an toàn cho đất và cây.
Tuyến trùng (nematode) là nhóm sinh vật hình sợi, dài từ 0,5 – 2 mm, sống ký sinh trong đất và rễ cây. Chúng tấn công cây trồng bằng nhiều phương thức như chích hút, bơm các độc tố vào rễ khiến cho rễ cây phình to, tạo thành các khối u sần, làm các mạch dẫn truyền dinh dưỡng bị tắc nghẹn. Tùy loại cây trồng và mức độ xâm hại của tuyến trùng, triệu chứng có thể khác nhau: rễ thối nhũn, chẻ tơ, lá vàng úa, cây còi cọc, chậm ra hoa, đậu quả kém.
Điều khiến tuyến trùng được đánh giá là mối nguy hại bậc nhất nằm ở khả năng sinh sôi số lượng lớn trong đất. Theo ghi nhận trong nhiều nghiên cứu và thực tế sản xuất, mật độ tuyến trùng trong 100g đất có thể lên tới hàng ngàn con, ảnh hưởng nặng nề đến năng suất cây trồng. Nghiêm trọng hơn, vết thương do tuyến trùng tạo ra còn là “cửa ngõ” để nấm, vi khuẩn và virus xâm nhập, gây ra hàng loạt bệnh thứ cấp như héo rũ, thối rễ hay cháy lá.
Trong nhiều năm, thuốc hóa học là lựa chọn phổ biến để tiêu diệt tuyến trùng. Tuy nhiên, các sản phẩm hóa học thường có phổ tác động hẹp, hiệu quả ngắn hạn và để lại tồn dư độc hại trong đất. Việc lạm dụng còn làm mất cân bằng vi sinh vật, khiến đất chai cứng, hệ rễ yếu, cây dễ tái nhiễm.
Chính vì vậy, xu hướng mới trong nông nghiệp hiện nay là ứng dụng chế phẩm sinh học – những tổ hợp vi sinh vật có lợi như Paecilomyces, Trichoderma, Bacillus… giúp tiêu diệt tuyến trùng bằng cơ chế đối kháng tự nhiên, đồng thời phục hồi độ tơi xốp và hệ vi sinh có ích trong đất.
Trong hệ sinh thái sản phẩm của các công ty thành viên Tập đoàn AQ, có thể thấy rõ một điểm chung: mọi chế phẩm đều dựa trên nền tảng vi sinh vật hữu hiệu kết hợp cơ chế đối kháng sinh học và phục hồi môi trường đất.
Các sản phẩm như Padave WP và AT Padave 1lit (phân phối bởi AT) chứa tổ hợp Paecilomyces, Verticillium và Trichoderma spp., vừa tiêu diệt tuyến trùng, vừa kích thích rễ phát triển nhanh, giảm hiện tượng thối nhũn, sưng u. Padave WP được nhiều nhà vườn lựa chọn nhờ khả năng “hai trong một”: trị bệnh và phục hồi rễ yếu sau thu hoạch. Bên cạnh đó, Padave Cha thuộc Công ty Cổ phần Trung tâm sản phẩm sinh học AQ (AQBice) là giải pháp sinh học giúp khống chế tuyến trùng một cách tự nhiên, đồng thời tái tạo hệ vi sinh đất và nuôi dưỡng bộ rễ khỏe từ bên trong. Padave WP được nhiều nhà vườn lựa chọn nhờ khả năng “hai trong một”: trị bệnh và phục hồi rễ yếu sau thu hoạch.
Bên cạnh đó, dòng Ô Vaccino 500ml và Ô Nema Stop 500ml do Olala phân phối thể hiện rõ tính đa dụng. Với sự kết hợp của Bacillus subtilis và Chaetomium spp., hai chế phẩm này không chỉ giúp tiêu diệt tuyến trùng, nấm hại mà còn tăng sức đề kháng tổng thể cho cây, cải thiện khả năng hấp thu dinh dưỡng. Nông dân các vùng trồng tiêu, cà phê, cây ăn quả ghi nhận hiệu quả rõ rệt: rễ trắng khỏe, lá dày và ra đọt đồng loạt chỉ sau vài tuần sử dụng.
Dòng Eco Nem 500g của Ecom và King ST1 từ Kingbioworld cũng mang lại những cải tiến đáng kể. Eco Nem tập trung vào cơ chế diệt tuyến trùng nhờ hệ nấm ký sinh và enzyme kháng khuẩn tự nhiên, đồng thời cải tạo đất bị thoái hóa. Trong khi đó, King ST1 phát huy vai trò của Bacillus spp. – vi khuẩn sinh enzyme phân giải nhanh chất hữu cơ, tạo môi trường giàu dinh dưỡng cho rễ, giúp cây phục hồi nhanh sau khi bị tuyến trùng tấn công.
Tùy đặc thù đất trồng và mức độ nhiễm tuyến trùng, Tập đoàn AQ cung cấp nhiều lựa chọn khác nhau. Padave 10⁶ WP từ ATW Biotech là giải pháp phù hợp cho cả cây công nghiệp lẫn cây ăn trái. Sản phẩm không chỉ tiêu diệt tuyến trùng, trứng và ấu trùng bằng cơ chế ký sinh tự nhiên, mà còn giúp phục hồi bộ rễ bị tổn thương, hạn chế thối rễ và kích thích rễ mới phát triển mạnh, nhờ đó tăng sức chống chịu và cải thiện năng suất. 3T thuộc King Azone là sản phẩm chuyên trị tuyến trùng và phục hồi rễ, đặc biệt hiệu quả trên cây công nghiệp lâu năm như hồ tiêu, cà phê, cao su. Chế phẩm chứa nhóm vi sinh vật phân giải hợp chất photpho khó tan, giúp cây hấp thu dinh dưỡng tốt hơn và cải thiện kết cấu đất.
Với dòng rau màu, Nema và Nema Plus của VNFarm là lựa chọn an toàn. Hai sản phẩm này được thiết kế trên nền Paecilomyces spp. và Trichoderma spp., có khả năng khống chế tuyến trùng, bảo vệ rễ non, đồng thời giúp cây phục hồi nhanh sau mỗi vụ thu hoạch. Nông hộ trồng dưa, cà chua, ớt và hành tỏi phản hồi rằng cây khỏe, đẻ nhánh mạnh và hạn chế hiện tượng vàng lá.
NAMAS – sản phẩm do công ty Lộc Sinh phát triển – là một bước tiến trong dòng chế phẩm sinh học cao cấp. Ngoài nhóm nấm Paecilomyces và Trichoderma tiêu diệt tuyến trùng, NAMAS còn chứa enzyme chitinase và protease giúp phân hủy lớp vỏ kitin bảo vệ tuyến trùng, nhờ đó tiêu diệt hiệu quả trứng tuyến trùng và tuyến trùng ẩn sâu trong mô rễ. Sản phẩm này phù hợp cho cả cây ăn trái, cây hoa màu lẫn cây cảnh.
Nông nghiệp bền vững bắt đầu từ “sức khỏe đất”Các nhà khoa học nhận định, việc xử lý tuyến trùng không chỉ là diệt trừ mầm bệnh mà còn là phục hồi hệ sinh thái đất. Một hệ rễ khỏe mạnh chỉ có thể tồn tại trong môi trường đất “sống” – nơi vi sinh vật có lợi hoạt động cân bằng, đảm bảo vòng tuần hoàn dinh dưỡng tự nhiên. Những chế phẩm sinh học của AQ Group và các đơn vị thành viên đang góp phần hiện thực hóa điều đó. Chúng giúp giảm đáng kể lượng thuốc hóa học, cải thiện độ phì nhiêu và giảm hiện tượng chai cứng đất. Quan trọng hơn, cây trồng khỏe mạnh sẽ ít sâu bệnh hơn, giảm chi phí phòng trừ, tăng năng suất và chất lượng nông sản. Từ những ruộng lúa đồng bằng sông Cửu Long đến các vùng trồng cây công nghiệp Tây Nguyên, ngày càng nhiều nông dân tin tưởng lựa chọn giải pháp sinh học của AQ. Bởi hơn cả một sản phẩm, đó là sự thay đổi trong tư duy canh tác – lấy sức khỏe của đất và cây làm gốc, hướng đến một nền nông nghiệp an toàn, hiệu quả và bền vững. |
